«سفر امروز»: در شرح نسبت دیپلماسی با گردشگری پیشتر گفتهاند و گفتهایم. دست کم «سفر امروز» در مدت زمان کوتاهی که از شروع به کارش میگذرد، بارها به این موضوع پرداخته و تحلیلهایی را چه در قالب یادداشت و چه در گفتوگو با کارشناسان و صاحبنظران در باب فرصتهای دیپلماتیک برای توسعه گردشگری مطرح کرده است. با این حال آنچه در تمامی این تحلیلها مشترک بوده، مطرح شدن موضوع از جانب عضوی از خانواده گردشگری و یا کارشناسی در حوزه اقتصاد است.
صبح دوشنبه ۲ مهر اما خبری روی تلکس خبرگزاریها رفت و بعد در شبکههای اجتماعی منتشر شد که حکایت از طرح نگاهی تازه به گردشگری داشت و آن، اظهارنظر معاون راهبردی رئیس جمهور بود؛ اهمیت اظهار نظر این مقام دولتی به این خاطر است که اولا ظریف نه صرفا در جایگاه معاون رئیس جمهور بلکه به عنوان دیپلماتِ جهانآوازه ایران در حاشیه نشستی بینالمللی از گردشگری سخن به میان آورده است؛ نکته مهم دیگر این که وزیر اسبق خارجه ایران که سابقه نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل متحد را نیز در کارنامه دارد، نه صرفا از دیپلماسی به عنوان فرصتی برای گردشگری بلکه علاوه بر آن از گردشگری به عنوان فرصتی دیپلماتیک گفته است؛ با دقت در گزارهای که بر زبان او جاری شده، میتوان دریافت که اشاره معاون راهبردی رئیس جمهور به گردشگری فراتر از اظهارنظرهایی است که خیلی وقتها از سوی سیاستمداران در مورد موضوعی گفته میشود، صرفا برای اینکه از متهم شدن به بیتوجهی نسبت به آن موضوع پیشگیری کند. چنانکه بسیاری از مسئولان مستقیم گردشگری از گذشته دور تا به امروز همواره از اهمیت توسعه حداکثری گردشگری گفتند اما عملا با چنین وعدهای فاصله بعیدی داشتند.
محمدجواد ظریف در حاشیه اجلاس سالیانه مجمع گفتوگوهای همکاری آسیا (ACD) که به ریاست ایران برگزار شد، علاوه بر اینکه این نشست را «فرصتی مغتنم بهمنظور ارتقای گردشگری کشور و همکاری بین کشورهای عضو» دانست، شکل معکوس قضیه یعنی فرصتهای ذاتی و نهفته گردشگری برای توسعه روابط بینالمللی و گفتوگو میان ملتها را نیز از نظر دور نداشت. ظریف عنوان کرد که «مجمع گفتوگوهای همکاری آسیا (ACD) نمادی برای گفتوگو و یکی از بهترین راهها برای داشتن گفتوگو، گردشگری است.»
او از عبارت «مکانیزم عملی برای درک همدیگر و قدردانی از فرصتهایی که فرهنگها، تمدنها و کشورهای مختلف برای ارائه دارند» برای توصیف گردشگری استفاده کرد و این یعنی نگاهی که مدتهاست صاحبنظران صنعت گردشگری بر آن تاکید دارند. به این معنی که گردشگری به عنوان پدیدهای که توامان «فرهنگ» و «صنعت» است، میتواند راهگشای بسیاری از گرههای کوری شود که جهان امروز با آنها روبهروست. خصوصا وقتی میبینیم معاون راهبردی رئیس جمهور موکدا از «مزایای فرهنگی، تمدنی و اقتصادی گردشگری» سخن به میان آورده و ارتقا جایگاه گردشگری را یک ضرورت دانسته است. او ابراز امیدواری کرده است که «بتوانیم مسیر و برنامه جدیدی برای همکاری بین کشورهای ACD در حوزه گردشگری آغاز کنیم.»
این سخنان محمدجواد ظریف را باید به فال نیک گرفت؛ چرا که پس از مدتها یکی از مقامات عالی دولت، آن هم کسی که تخصصاش امور دیپلماتیک در عالیترین سطح آن است، همان چیزی را مورد تاکید قرار داده که فعالان و صاحبنظران گردشگری سالهاست از آن میگویند. سخن ظریف را میتوان فراتر از اشارات معمول مسئولان دولتی به گردشگری ارزیابی کرد. سخنی که به همان اندازه بر فرصتهای دیپلماتیک برای توسعه گردشگری تاکید دارد که گردشگری را فرصت مغتنمی برای توسعه روابط بین کشورها میداند؛ چه چیزی بهتر از این نسبت متعامل بین دو حوزه مهم و راهبردی، دیپلماسی و گردشگری؟ تعاملی که بیشک عواید آن میتواند به کل کشور و مردم برسد.